Αιτιατικη και γενική

Χαιρετώ κι εγώ την παρέα της αιτιατικής! Ελπίζω να προσφέρω κι εγώ όσο μπορώ στο μπλογκ αυτό, κυρίως με αναλύσεις σχετικά με το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα της πόλης μας και συγκριτική μελέτη αυτού με άλλα ιδιώματα της Ελλάδας. Ένας φιλόλογος είναι πάντα χρήσιμος παιδιά!!!

Λοιπόν, ας ξεκινήσουμε από την απλή πλευρά του θέματος: η αιτιατική στην Θεσσαλονικιώτικη διάλεκτο (αχαχαχ) παρατηρείται μόνο στην προσωπική αντωνυμία, στα τρία πρόσωπα του ενικού και του πληθυντικού. Δείτε λοιπόν τι περίεργο συμβαίνει:

Θεσσαλονίκη: τον είπα
Αθήνα (και υπόλοιπη «Παλαιά Ελλάς»): του είπα

Θεσσαλονίκη: σε λέω
Αθήνα (και υπόλοιπη «Παλαιά Ελλάς»): σου λέω

Ως εδώ τίποτε το περίεργο. Για να λέμε και του στραβού το δίκιο, η χρήση της γενικής είναι η σωστή (πρβλ αρχ.ελλ. λέγω τινός (λέω σε κάποιον) και λέγω τινά (αποκαλώ κάποιον ως...)

Προσέξτε όμως τι γίνεται στον πληθυντικό:

Θεσσαλονίκη: τους είπα
Αθήνα (και υπόλοιπη «Παλαιά Ελλάς»): τους είπα (ενώ θα έπρεπε να είναι των είπα για να συμβαδίζει με τη χρήση της γενικής στον ενικό). Αρα, μισές δουλειές κάνουν οι φίλοι μας οι Παλαιοελλαδίτες!!!

Τι έχετε να πείτε λοιπόν;

Posted by Nada 2:57 μ.μ.

17 Comments:

  1. nosyparker said...
    Τίποτα δεν έχουμε να πούμε, μας κάλυψες! :-D
    Ανώνυμος said...
    Συμφωνώ με nosyparker...
    Ανώνυμος said...
    Μια διόρθωση μόνο: το "λέ(γ)ω σε κάποιον κάτι" (π.χ. σε λέω έλα)στα αρχαία ελληνικά συντασσόταν με δοτική προσώπου και αιτιατική πράγματος, δηλαδή "λέγω τινι τι". Αφού στα νέα ελληνικά δοτική δεν υπάρχει, αυτό που συνέβη ήταν σε άλλες περιοχές να εξελιχθεί σε γενική ("σου λέω κάτι") και σε άλλες σε αιτιατική ("σε λέω κάτι"). Άρα, δεν υπάρχει "λάθος" στα "Σαλλονικιώτικα" (και δεν συναντάται μόνο στη Θεσσαλονίκη αυτή η ιδιομορφία -είναι χαρακτηριστικό όλων των βόρειων ιδιωμάτων της ελληνικής, π.χ. στα Θρακιώτικα)
    Erwtas Stomaxhs said...
    μπήκα να πω αυτό ακριβώς που έγραψε ο gazakas

    φίλε nada η σωστή αρχαιοελληνική σύνταξη είναι πράγματι λέγω τινί τι

    λόγω της εξαφάνισης της δοτικής εμείς προτιμήσαμε την αντατάσταση αυτής (τινί) με την αιτιατική ενώ οι Νότιοι με γενική.

    Και οι 2 περιπτώσεις είναι γραμματικά σωστές λοιπόν

    Αλλά εμείς έχουμε έτσι κι αλλιώς δίκιο σε λέω!
    Erwtas Stomaxhs said...
    όπου "αντατάσταση" βλέπε αντικατάσταση βέβαια
    itelli said...
    Είμαι λιγο μπουνταλάς σ'αυτά (κ δεν είμαι κ Σαλονικιός, παρότι Βόρειος/Βέροιος), ενώ εσείς δείχνετε τζαναμπέτηδες.

    Πολύ με άρεσε πάντως που το εξηγήσατε, καιρός δεν ήταν να ανασκουμπωθούμε γλωσσολογικά;; Αμ πώς ντε;

    Αϊντε καλά κουράγια κ καλή τύχη μάγκες!
    kafouroutsos said...
    Αγαπητε φιλε nada, εχεις δυστυχως άδικο. Τα μικρα αυτα όμορφα γλωσσολογικα στοιχεια (με και σε) λέγονται κλιτικά οι αλλιως αδυναμες προσωπικες αντωνυμίες. Στον πληθυντικό αριθμό παρατηρείται το φαινόμενο που ονομάζεται συγκρητισμός πτώσεων (γνωστο και απο τις γλώσσες romance) κατα το οποίο υπάρχει ένας τύπος και για την αιτιατική και την γενική (μας, σας, τους). Το τους που χρησιμοποιούν οι Αθηναίοι είναι λοιπο ν γενική ενώ το τους το δικό μας αιτιατική άσχετα αν φαινομενικά έχουν την ίδια μορφή. Πάντως ειναι φλώροι ούτως ή αλλως
    Erwtas Stomaxhs said...
    φίλος itelli,
    επειδή καταρχάς σε λένε iteλλλi αλλά και επειδή ανήκεις στη Βόρεια Λίγκα (όπως λες) αλλά και επειδή είσαι ειδικά από την πόλη που γέννησε τα "Μωρά στη Φωτιά" αν γουστάρεις άφησε το mail σου να σε στείλουμε πρόσκληση

    άλλωστε σιγά ένας δρόμος μας χωρίζει

    @kafou με αρέσουν τα συμπεράσματά σου
    kafouroutsos said...
    Ενα παραδειγμα γα να καταλάβεις ότι το τους μπορει να ειναι και γενική. Στα διπτωτα ρηματα σαν το δινω έχουμε την εξης συνταξη δινω + γενικη ή εμπροθετο (για τον αποδέκτη της πράξης που δηλώνει το ρήμα + αιτιατική:
    Τους το εδωσα
    Του το εδωσα
    Της το εδωσα
    Σε αυτες τις περιπτώσεις και εμεις και οι αθηναίοι χρησιμοποιούμε γενικη + αιτιατικη. Αυτό αποδεικνύει ότι το τους χρησιμοποιείται ως γενική και απο μας σε κάποιες περιπτώσεις
    N A S T W O said...
    τι έγινε ρε γκαρντάσια; δεν τα βλέπω βατά τα θέματα. γράψτε και για μας τους αμμόρφωτους κανά θέμα μπας και συμμετάσχουμε και εμείς σε καμιά κουβέντα λέμε.
    Και επειδή όλοι εσείς ψάχνετε την αλήθεια εγώ ένα έχω να πω (και μου το επιβαιβεώνει και ο φίλτατος Πετρόχειλος) ..... η αλήθεια βρίσκεται στους sex pistols..... γκεγκε;
    N A S T W O said...
    ιδού και το link με την επιβεβαίωση των παραπάνω λεγόμενών μου από τον αγαπητό Πετρόχειλο

    http://www.youtube.com/watch?v=IUt_VSCL5ms
    Erwtas Stomaxhs said...
    υπάρχει τόση ψευτιά παντού!
    Nada said...
    Γκαζάκα, έχετε δίκιο όσον αφορά στο λέγω τινι τι (παρέλειψα τη συνηθέστερη σύνταξη του λέγω γιατί δεν εξυπηρετούσε την αντιπαραβολή ωστόσο, υπάρχει και σύνταξη λέγω τινός την οποία χρησιμοποίησα για να εξηγήσω το παράδειγμα - αύριο θα σκανάρω και θα δημοσιοποιήσω το σχετικό σημείο για να μην υπάρχουν απορίες)

    Καφουρούτσος, ευχαριστώ για την διευκρίνιση σχετικά με τον συγκρητισμό πτώσεων, δεν γνώριζα ότι οι αδύναμοι τύποι αιτιατικής και γενικής πληθυντικού συμπίπτουν.

    Φυσικά, η διάθεση του ποστ είναι χιουμοριστική και όχι «ρατσιστική» (για να μην παρεξηγούμαστε)
    kafouroutsos said...
    @ nada Εννοειται οτι κατάλαβα το χιουμοριστικο του ποστ. Αλλωστε όως εχω ξαναπει τα γαμωσταυριδια ου ρίχνω στους Αθηναιους είναι και μια κριτική απέναντι στον κομπλεξισμό που έχουμε καμια φορα έναντι των αθηναίων. Ότι είναι φλώροι πάντως ειναι και για να μην ξεχνιόμαστε γαμιέται ο θρύλος και ο πειραιάς.
    Ανώνυμος said...
    Κι'αν δεν είμαστε Αθηναίοι αλλά Πειραιώτες;φλώροι είναι οι βάζελοι όχι εμείς.Γιατί βρίζεις τον Ολυμπιακό;Εμείς αν δεν είμασταν Ολυμπιακοί θα είμασταν σίγουρα Παοκτζήδες!Κάτι κοινό μας συνδέει(η μούρλια).Ζήτω τα μεγάλα λιμάνια!!!
    Υ.Γ.Γαμιέται ο Πάο κι η Λεωφόρος!
    Ανώνυμος said...
    Υ.Γ.2.μεταξύ μας.Σας θεωρούμε αδέλφια μας.
    ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΥΡΑ 7
    Erwtas Stomaxhs said...
    γαύρε,

    έχεις ακουστά την ιστορία με τα pampers που αγόρασε ο Τραπεζίτης και τελικά τα πήρε ο θείος για να τα φορέσει στον πράκτορα της Στάζι γιατί λέει είχε βρομήσει η παράγκα;

    Σίγουρα την έχεις ακουστά.
    Αυτή είναι λοιπόν η διαφορά μας. Ότι εσείς τα ανέχεστε και κάνετε τουμπεκί ένω στον ΠΑΟΚ η περιφάνεια μετράει πάνω απ' όλα.

    Εχθές που τον ήπιαμε από την Λάρισα ας πούμε, είχα χαλαστεί που δεν μέτρησε το κανονικότατο γκολ που της ακυρώθηκε ως οφσάιντ (όπως ακυρώθηκε μετά και κανονικό του Τόργκελε). Κατάλαβες; Εγώ θέλω να νικάω καθαρά και όχι με σπρώξιμο. Ο δικός σας όμως τα έχει κάνει εντελώς σκατά! Γι' αυτό σας μισεί όλη η Ελλάδα και για κανέναν άλλο λόγο. Πίστεψέ με.

    Φιλικά

Post a Comment